چاپخانه زربافی؛ یک موزه صنعت چاپ/ لزوم بازآفرینی قدیمیترین چاپخانه رشت
تاریخ انتشار: ۸ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۹۹۱۸۱۸
ایسنا/گیلان ورودی بنا تابلوی قهوهای رنگ قدیمی درست زیر بالکن عمارت نصب و روی آن نوشته شده: «بسمالله تعالی مؤسسه چاپ زربافی تاسیس ۱۳۱۵».
کمدهای چوبیِ رنگ و رورفته با کشوهای متعدد که روی هر کشو چیزهایی نوشته شده است: «سیاه تازه، نازک تازه، نقطه چین تازه» یکی از کشوها را باز میکنم. یک مشت قطعات سربی مستطیل شکل و سنگین را به دست میگیرم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
حالا من در قدیمیترین چاپخانه رشت هستم، چاپخانهای که با حروف سربی کار میکرد، با دستگاههای چاپ آلمانی. چه نشریاتی در همین چاپخانهی زربافی منتشر شدهاند. با اینکه عصر مطبوعات کاغذی سالهاست کمرنگ شده و رسانههای مجازی عرصه را برای مطبوعات کاغذی تنگ کرده است، اما همین که میدانم روزنامههایی مثل ستاره سهیل، فریاد گیلان و روزنامه بازار در این چاپخانه منتشر میشدند، احساس شعف میکنم «روزنامه جنگل»، نشریه مخصوص جنبش جنگل نیز چند شمارهاش در چاپخانه زربافی منتشر شده است.
صدای تلق و تلق دستگاههای چاپ آلمانی، هر از گاهی از چاپخانه زربافی شنیده میشود و معدود نشریاتی هنوز انتشار جریدهشان را به قدیمیترین چاپخانه رشت میسپارند.
هرچند «ابوالحسن زربافی» سالهاست به دیار باقی رفته، اما قدیمیترین چاپخانه رشت هنوز با نام زربافی زنده است. چاپخانهای که اکنون دست وراث هم نیست و در اجاره آقای رضازاده است.
ورودی بنا تابلوی قهوهای رنگ قدیمی درست زیر بالکن عمارت نصب و روی آن نوشته شده: «بسم الله تعالی موسسه چاپ زربافی تاسیس ۱۳۱۵».
درب و پنجرههای چوبی و بلند چاپ زربافی در نخستین خیابان رشت، هر رهگذری را به مشاهده وسوسه میکند. ولی اجارهدار فعلی چاپ زربافی دوست ندارد کسی وارد ملکش شود و اجازه عکسبرداری نمیدهد؛ حتی از نمای بیرون.
ولی چند روز پیش به دلایلی اجازه داد دستگاههای چاپ قدیمی را ببینم. دستگاههایی که برخی از آنها هنوز فعال است و برخی هم از کار افتاده. جعبههای حروفدان سربی، دستگاههای صحافی کتاب و مجله، خطکشهای فلزی و بلند و دستگاههای برش، عطر کاغذ کاهی، بوی نم چوب، بوی جوهر و ورقهای سربی.
در این سالن انگار در یک موزه ایستادهاید؛ موزه از صنعت چاپ و نشر گیلان. در دفتر کار چاپخانه میز آهنی قدیمی، چرتکهای بزرگ و چند دفتر حساب و کتاب قدیمی دیده میشود. همه چیز عطر قدمت میدهد و تصویری از ابوالحسن زربافی بر دیوار و ساعتی که از دهه ۴۰ از کار افتاده است.
به گفته اجارهدار فعلی، عرصه مکان کنونی مهمانسرای کاروان و بخش تجاری همکف از جمله چاپخانه زربافی برای فردی به نام دکتر بیژن گیلانی است و سرقفلی به نام مرحوم زربافی و وراث اوست که در خارج از ایران زندگی میکند.
رضازاده به تابلوی ورودی سردرب اشاره میکند و میگوید: تاریخ شروع به کار چاپخانه خیلی قبلتر از این تاریخ است. انگار قبلا در مکان دیگری بوده، گویا دهه ۵۰ که چاپخانه رونق داشت، بین ۲۰ تا ۲۵ نفر در چاپخانه کار میکردند و خانمها بیشتر حروف چین بودند.
رضازاده میافزاید: در این چاپخانه یک دستگاه قدیمی(دو ورق دستی) مربوط به دوران قبل از هیتلر و یک ماشین دوخت قدیمی از دوران تزار یعنی قبل از انقلاب شوروی وجود دارد، این دستگاهها حتی در تهران هم موجود نیست، اما ابوالحسن زربافی خریده بود.
ظاهرا اولین دستگاه چاپ در ایران در جلفای اصفهان راهاندازی شد. بعد در گیلان و سپس در تبریز صنعت چاپ به راه افتاد. اکنون با چاپ دیجیتال کمتر به ما مراجعه میکنند، به ندرت هستند کسانی که دنبال کار چاپ دستی یا مدل سازیهای قدیمی بوده و لذا به چاپخانه ما میآیند.
و من به جد میگویم «اینجا خودش یک موزه صنعت چاپ است، باور کنید اگر بلیت بگذارید خیلیها مشتاقانه برای دیدن این دستگاهها صف میکشند» ولی او از ایده من با لبخند تلخی میگذرد.
دو سالی میشود شهرداری رشت، موضوع ساماندهی و رفع خطر از بناهای تاریخی در اولین خیابان رشت را در دستور کار خود دارد.
خیابان امام خمینی(با نام قدیمی "سپه") نخستین خیابان احداث شده پس از ساخت عمارت بلدیه رشت بود. براساس آنچه کتاب «تاریخچه بلدیه» درباره احداث این خیابان گزارش داده است، «احداث این خیابان سه سال، یعنی از سال ۱۳۰۳ تا ۱۳۰۶ خورشیدی طول کشید. این خیابان در زمان خود مهمترین خیابان رشت محسوب میشد و پس از احداث یکی از تفرجگاههای مردم به شمار میرفت. عملیات اجرایی احداث اولین خیابان در یک سال اول تا حوالی زمینهای قرق کارگذاری یعنی میدان حشمت فعلی(جایی که اداره ثبت قرار دارد) رسیده بود. در سال دوم، بلدیه رشت خانههای مسیر فاز دوم یعنی از قرق کارگذاری تا جاده ناصریه را خریداری و اقدام به تخریب کرد و مسیر خیابان امام را تا میدان فرهنگ فعلی ادامه داد»
پس از احداث فاز نخست این خیابان، آهسته آهسته بناهای جدید در دو سوی خیابان ساخته میشود. یکی از این بناهای فاخر، مهمانپذیر کاروان در دو طبقه است که در طبقه همکف آن موسسه چاپ زربافی قرار دارد.
حالا سازمان عمران شهرداری رشت در نظر دارد از بنای کاروان رفع خطر کند. بنایی که بالکن سیمان بری و زیبایش، درست بالای درب ورودی چاپخانه زربافی قرار دارد و هر از گاهی تکهای از سیمانهای تبله کردهاش (باد کرده) بر محل عابر پیاده فرو میافتد.
در همین زمینه رئیس سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری شهرداری رشت میگوید: سال گذشته سازمان عمران از اعتبارات شهرداری، از عمارت تاریخی آذربانی رفع خطر کرد و امسال نیز پروژه رفع خطر از عمارت زربافی در دستور کار سازمان عمران قرار دارد.
امید اکبری اضافه میکند: پس از طی مراحل حقوقی و رضایت از مالک، جداره سازی، تعمیر بالکن ساختمان و رفع خطر تأسیساتی از بنای تاریخی زربافی انجام میشود.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: میراث فرهنگی چاپ دستی صنعت چاپ استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری استانی سیاسی استانی ورزشی استانی علمی و آموزشی زنجان استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری سازمان عمران دستگاه ها صنعت چاپ رفع خطر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۹۹۱۸۱۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رئیس قوه قضاییه: در زمینه امور فرهنگی نباید فقط نیروی انتظامی در کف خیابان کار کند
محسنی اژهای رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه توجه به امور فرهنگی از اولویتهای مهم است، گفت: در این زمینه نباید فقط نیروی انتظامی در کف خیابان کار کند بلکه همه دستگاهها حتی شهرداریها و بخشداریها و وزارتخانههای مختلف باید به امور فرهنگی توجه کنند.
به گزارش مرکز رسانه قوه قضاییه، حجتالاسلام محسنی اژهای طی سخنانی در جلسه شورای اداری استان هرمزگان، اظهار کرد: نسبت به سفر قبلی خود به استان هرمزگان در اسفند ۱۴۰۰ شاهد هستم که این استان به لحاظ شاخصهای مشخصی از جهات گوناگون پیشرفتهای محسوسی داشته است. به طور مشخص وضعیت بنادر، گمرکات و انبارهای اموال تملیکی استان هرمزگان همچون سایر مناطق کشور به طرز چشمگیری بهبود یافته است؛ البته همچنان نواقص و کاستیهایی در این حوزه وجود دارد که باید برای رفع آنها اقدامات عاجلی را در دستور کار قرار دهیم.
رئیس عدلیه بیان داشت: ما مسئولان باید با روحیه جهادی و حضور میدانی و تعریف شده و هدفمند در میان مردم، پیوسته دغدغه رفع مشکلات آنها را داشته باشیم. با صرف در اتاق نشستن و دریافت گزارشات نمیتوانیم مسائل و مشکلات مردم را به طور کامل درک کنیم. البته هدف ما از حضور بدون واسطه در میان مردم و شنیدن مستقیم مشکلات و مسائل آنها، کار تبلیغاتی نیست که اگر چنین باشد قدام ما برکت ندارد و کاری جلو نمیرود.
حجتالاسلام والمسلمین محسنی اژهای، گفت: مشارکت مردم در امر مهم جهش تولید که شعار و هدف اساسی سال است با حرف زدن محقق نمیشود بلکه باید زمینهها و بسترهای مشارکت مردم در جهش تولید را فراهم کنیم؛ در این رابطه دولت باید از تصدیگری خود بکاهد و بر حمایتگری و نظارت خود بیفزاید.
رئیس دستگاه قضا بیان داشت: طی مدت اخیر اتفاقاتی در صحنه جهانی و منطقهای رخ داد که به واسطه آن اتفاقات، جایگاه نظام جمهوری اسلامی در عرصه بینالمللی و منطقهای ارتقاء محسوسی پیدا کرد و بر بازدارندگی و عزت و شوکت نظام ما در منطقه و دنیا افزوده شد؛ بر همین اساس باید از این فرصت پیش آمده بهره بگیریم و ارتباطات وثیق و تعریف شده خود را با کشورهای منطقهای و غیر منطقهای توسعه و عمق ببخشیم.
رئیس قوه قضاییه تصریح کرد: مردم ما شایسته خدمت بیشتر هستند، امروز این مردم در زمینههای مختلف معیشتی و تامین مسکن و برخی امور فرهنگی با مسائل و مشکلاتی مواجه هستند؛ همه ما مسئولان و کارگزاران برای رفع این مسائل و مشکلات باید نهایت تلاش خود را به کار بگیریم.
حجتالاسلام والمسلمین محسنی اژهای، اظهار کرد: موضوعات فرهنگی، اقتصادی و امنیتی بر یکدیگر تاثیر و تأثر دارند؛ توجه به امور فرهنگی از اولویتهای مهم است؛ در این زمینه نباید فقط نیروی انتظامی در کف خیابان کار کند بلکه همه دستگاهها حتی شهرداریها و بخشداریها و وزارتخانههای مختلف باید به امور فرهنگی توجه کنند.
رئیس عدلیه گفت: امروز دشمن اخلاق و فرهنگ و آموزههای دینی و اسلامی ما را هدف گرفته است لذا اگر به مقوله فرهنگی توجه نکنیم ممکن است تبعات این امر به مقولات امنیتی نیز سرایت کند.
حجتالاسلام والمسلمین محسنی اژهای بیان داشت: امروز قاچاق یکی از مشکلات کشور است؛ ما از یک طرف در مقوله بنزین با ناترازی در تولید و مصرف مواجهیم و از طرفی دیگر در کشور ما بنزین و گازوئیل قاچاق میشود. باید تلاش کنیم این مشکل را رفع کنیم.
رئیس قوه قضاییه خاطرنشان کرد: امروز نیروهای مسلح ما به پیشرفتهای چشمگیر و بزرگی نائل شدهاند و نکته قابل تامل آنکه این پیشرفتهای چشمگیر در زمان تحریمها صورت گرفته است.
حال موضوع این است که آیا ما در عرصههای دیگر نظیر خودروسازی نیز نمیتوانیم به پیشرفتهایی همچون پیشرفتهای چشمگیر عرصه دفاعی نائل بیاییم.
پیش از سخنان رئیس قوه قضاییه دوستی استاندار هرمزگان ضمن قدردانی از پیگیریهای صورت گرفته از سوی دستگاه قضایی در خصوص عمدهترین مسائل این استان به ویژه در حوزه تجارت اظهار کرد: اقدامات دادگستری استان هرمزگان طی دو سال اخیر به ویژه در حوزههایی نظیر مقابله با قاچاق سوخت، ساماندهی وضعیت گمرک و اموال تملیکی، مقابله با زمینخواری و همچنین صدور اسناد اراضی ملی و زراعی، اقدامات شایان توجهی بوده است.
وی در ادامه بیان داشت: ما در استانداری هرمزگان امور خود را در چهار حوزه مبنایی عمران و زیرساخت، اقتصادی، مردمیسازی اقتصاد و مردمیاری به پیش میبریم.
استاندار هرمزگان در بخش دیگری از صحبتهای خود با اشاره به وجود چالش آب در این استان، گفت: پیش از استقرار دولت سیزدهم به ۴۰۰ روستای استان هرمزگان با تانکر آبرسانی میشد که در حال حاضر این رقم به ۱۵۰ روستا رسیده است.
حجتالاسلام والمسلمین «عبادیزاده» نماینده، ولی فقیه در استان هرمزگان ضمن قدردانی از سفر بدون تشریفات رئیس قوه قضاییه به این استان، به بیان برخی مشکلات و چالشهای مردم هرمزگان در حوزههای مربوط به اراضی و قاچاق سوخت پرداخت.
«آشوری» رئیس مجمع نمایندگان استان هرمزگان در مجلس شورای اسلامی با تقدیر از روند مستمر بازدیدهای میدانی رئیس دستگاه قضا اظهار کرد: انجام بازدیدهای میدانی و گفتگوی چهره به چهره با مردم و مسئولان، تا حد قابل توجهی در کاهش هزینهها، جلوگیری از اتلاف منابع و تقویت سرمایه اجتماعی نظام، موثر خواهد بود.
«قویدل» مدیر کل آموزش و پرورش استان هرمزگان نیز در این جلسه ضمن ارائه گزارشی از وضعیت آموزشی این استان اظهار کرد: طی حدود دو سال و نیم گذشته، هزار و ۵۰۰ کلاس درس در مناطق مختلف استان هرمزگان به بهرهبرداری رسیده است.
«الماسنژاد» مدیر کل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان نیز در این جلسه با اشاره به همراهی و همگامی این اداره کل با دادگستری استان هرمزگان گفت: در حال حاضر و در نتیجه تلاشهای صورت گرفته، استان هرمزگان دارای بیش از ۷۵ بندر با مساحتی بالغ بر دو هزار و ۴۰۰ هکتار هکتار است.
«مویدی» مدیر کل شیلات و جهاد کشاورزی استان هرمزگان نیز در این جلسه به ارائه گزارشی از وضعیت ۱۶۲ هزار هکتار اراضی کشاورزی این استان و چالشها و فرصتهای پیش روی آن پرداخت.